Merhabalaar. Bugün benimde yeni öğrendiğim fakat oldukça önemli bir konu olan 5.disiplin hakkında ki edindiğim bilgileri sizlerle paylaşacağım. Keyifli okumalar 🙂
5.DİSİPLİN (ÖĞRENEN ORGANİZASYONLAR)
Bunca zamandır karşılaştığımız sorunları çözmeye çalışırken hep böl ve yönet tarzı bir politikayla yani adım adım parçalara ayırarak sonuca ulaşma yöntemini uygulamışızdır. Bu yöntem bize karmaşık şeylerle daha kolay baş edebilmemizi sağlasa da aslında biz farkında olmadan bu yöntemi uyguladığımız için gizliden gizliye bir bedel öderiz. Ödediğimiz bu bedel asıl iş olan büyük resmi görme yetimizi zamanla kaybetmemize neden olmaktadır. Parçalara ayırıp sonuçlandırdığımız şeyleri bir araya getirmek ve onları anlamlı, birbirine uygun bir şekle sokmak zordur. Çoğu zamanda bunu başaramayız. Zihnimiz de artık bir bütün gibi görmemeye, kendi içinde parçalamaya başlar. Bunun sonucunda ise artık bütünü görmeyi bırakıp, asıl çıkarmamız gereken önemli sonuçları çıkaramamaya başlarız. Bu düşünceden kurtulursak benimde çok beğendiğim bir tabir olan “öğrenen organizasyonlar” meydana getirebiliriz. Bu organizasyonda ki kişiler kendi sınırlarını aşarak elde etmeye çalıştıkları sonuçlara başarıyla ulaşabilirler ve bir bütünlük ilişkisi içinde insanlar hep birlikte sistematik olarak nasıl öğrenip gelişeceklerini öğrenirler.
Öğrenen organizasyon disiplinleri
- Sistem düşüncesi; bir sistemi içinde bulunulan kısmı ile değil, bütün olarak görmek ve analiz etmektir.
- Kişisel hakimiyet (kişisel ustalık); kişinin görme ufkunasürekli olarak açıklık kazandırması ve onu derinleştirmesi, enerjisini odaklaştırması, sabrını geliştirmesi ve gerçeği objektif olarak görme disiplinidir.
- Zihni modeller; zihnimizde iyice, yer etmiş, kökleşmiş varsayımlar, genellemeler, hatta resimler ve işaretler, dünya anlayışımızı ve eylemlerimizi etkiler. Zihni modellerle çalışma disiplini, bu etkilerden sıyrılarak açık görüşlü olmayı gerektirir.
- Paylaşılan görme gücünün oluşturulması; organizasyonun hedefe ulaşmasını sağlamak için insanların bir baskı altında kalmadan ortak bir kimlik ve kader duygusu etrafında toparlanarak, gayret göstermeleri ve tüm yeteneklerini samimi bir şekilde ortaya koymalarıdır.
- Takım (ekip) halinde öğrenme; bu disiplin, diyalogla başlar; bireylerin varsayımlarını askıya alıp, gerçek bir “birlikte düşünme” eylemine girme kapasitesidir.
Beşinci disiplin: Beş disiplinin bir arada gelişmesi hayati önem taşır. Bu zor bir iştir yeni araçları bir birbiri ile bütünleştirmek, onların her birini ayrı ayrı uygulamaktan daha zordur. Ama bu çabanın karşılığı çok büyük olacaktır. İşte bu nedenle sistem düşüncesi, beşinci disiplindir. O disiplinleri birbiri ile kaynaştıran, onları tutarlı bir teori ve pratik bütünü olarak birleştiren disiplindir.
Organizasyondaki Öğrenme Yetersizliğinin Sebepleri
- Verilen görevin dışında hiçbir şeye karışmamak; kişiler kendi sınırlarını aşmaya pek hevesli değiller. Sadece sistemde ki ufak bir işleyişe katkıda bulunmanın dışında kabuklarına çekilip bekliyorlar. Hal böyle olunca bütüne karşı bi sorumluluk duygusu oluşmuyor. Bütünlük başarıya götüren anahtar unsurdur. Bu nedenle kişi bunun farkına varıp elini taşın altına daha fazla koyması gerekir.
- İnisiyatif almaktan çekinmek; karşılaşılan zorluklarda bir başkasının eline bakmak, gerekli cesareti göstermeyip sorumluluk üstlenmemektir. İnisiyatif almak zamanında yapılmadığında problemler bir çığ gibi büyümeye başlayabilir.
- Olaylara takılıp kalmak; kişi durumu geliştirmek yerine yaşanılan olaylara takılıp kalırsa yerinde saymaktan başka bir şey yapmış olmaz. Daima gelişmek ve ilerlemek esastır.
- Kendine toz kondurmamak; işler yolunda gitmediğinde kişilerin suçu başkalarına atmaya çalışması. Bu durumlarda suçlu aramak yerine soruna hep birlikte odaklanılsa işler daha güzel noktaya varacaktır.
- Öğrenilmiş çaresizlik; elbette başarısız olunan durumlar meydana gelebilir. Fakat sistemde ki kişilerin yapamadıkları şeyi bir daha yapamayacağı duygusuna kapılmaması gerekir. Yani bu öğrenilmiş çaresizlik denilen bataklığa düşmeden bütünü geliştirmek için çalışmaya devam edilmelidir.
- Takım içi anlaşmazlık; takımları oluşturan her ferdin farklı alanda tecrübesi, bilgisi olabilir. Kişilerin kendi arasında mücadele etmeleri, birbirlerine üstünlük sağlama çabası başarısızlığı getirecektir. Herkes tecrübesini bütünlüğü koruyup, birlikte hareket etmek üzerine kullanması ile başarısızlığın önüne geçilebilir.
Beşinci Disiplin Yasaları
- Bugünün problemleri, dünün çözümlerinden kaynaklanır.
- Ne kadar sıkı yüklenirseniz, sistem de o kadar sıkılıkla geriye itecektir.
- Davranış, kötü sonuçlardan önce iyi sonuçlar doğurur.
- Bir sorundan kolay çıkış, normal olarak o soruna tekrar geri götürecektir.
- Tedavi, hastalıklardan kötü olabilir.
- Daha hızlı, daha yavaştır.
- Neden ve sonuç, zaman ve neticede birbiri ile ilintili değildir.
- Küçük değişiklikler, büyük sonuçlar üretebilir. Ancak en yüksek kaldıraç gücüne sahip olanlar, çoğu kez en az gözle görülür olanlardır.
- Bir fili ikiye bölmekle iki küçük fil elde edilmez.
- Kabahat yükleme diye bir şey yoktur.
Problemleri çözmeye yüzeysel bir bakış açısıyla bakılmamalıdır. Yüzeysel bakış açısı anı kurtarabilir fakat üstesinden geldiğimizi sandığımız problemler uzun vadede tekrar karşımıza çıkacaktır. Bu yöntemi kullanmanın bize zararı, problemlerin derinine inme konusunda ki yetimizi kaybetmek olacaktır. Problemleri yüzeysel çözmeye alışırsak sürdürülebilirliğimizi kaybederiz ve problemler içinde boğulup kalırız.
Sonuç olarak:
Sistem düşüncesi, bütünü görme işidir. Bütünü gördüğümüz takdirde olayların daha çabuk farkına varabilir ve çözüm için müdahalede bulunabiliriz. Sistemi kontrol yeteneğimiz gelişir. Sistem içinde ki ilişkiler daha iyi seviyeye ulaşır ve üretkenlik artar. Bunların sonucunda ise başarı kaçınılmaz olur.