X-Ray Cihazları Çalışma Prensibi

Merhabalaarr.

Havalimanları ve adliye gibi yüksek güvenlik içeren yerlerde x-ray cihazları mutlaka vardır. Ayrıca alışveriş yapmak istediğimizde, zaman geçirmek için bir yer aradığımızda aklımıza gelen yerlerin başında alışveriş merkezleri yer alır ve buralarda da bu cihazlar bulunur. Peki her AVM’de bulunan ve aslında çok aşina olduğumuz x-ray cihazlarının nasıl çalıştığı ve sağlığımıza zararının olup olmadığı konusunda bir fikrimiz var mı? Eğer yoksa bu yazımda sizleri bilgilendirmeye çalışacağım. Keyifli okumalar dilerim. 

X-Ray Cihazı Nedir?

X-ray cihazları çantaların, bavulların, kapalı paketlerin içinde bulunan cisimleri görmeyi ve tehdit oluşturabilecek unsurları ayırt edebilmeyi sağlayan cihazlardır. Bu cihazlar, paketlerin hepsinin içini açıp tek tek bakmak yerine daha hızlı ve etkili biçimde kontrol etmemizi sağlar. Paketin üzerinden X ışınları geçirerek görüntüyü görevlinin önünde ki ekrana yansıtır ve görevli rahatça kontrol işlemini gerçekleştirebilir.

X-ray cihazları 3 ana kısımdan oluşur. Bu 3 kısım :

  • Eşyalarımızı koyduğumuz taşıma bandının bulunduğu ayrıca x ışınlarının gönderildiği x ışını ünitesi,
  • Cihazın kontrolünün sağlandığı düğmelerin bulunduğu bölüm olan kontrol paneli,
  • Son olarak da paketin içinin göründüğü ekran (monitör) bölümüdür.

 

X-Ray Cihazlarının Çalışma Prensibi

X-Ray cihazları, elektrikten aldığı güç ile x ışını üreten, x-ray jeneratörüne sahip olan ve radyasyon yayan cihazlardır. Çantalarımızı x-ray cihazına koyduğumuzda cihaz ilk olarak çantaya x ışını gönderir. Bu ışın çantayı delerek iç kısma geçer ve cihazın içinde ki dedektörlerden yansıması sonucu gerekli verileri oluşturur. Ardından oluşturulan bu veriler, cihazın görüntü işleme yazılımı sayesinde işlenir ve görüntü biçimine çevrilerek görevlinin kontrol ettiği ekrana yansıtılır. Görevli bu şekilde çantanın içini kontrol edebilir.

X-Ray cihazlarının içinde ışın yolu denilen yani x-ışını kaynağı ve bu ışınları algılayabilen dedektörlerin bulunduğu kısım mevcuttur. Çantamızı bu ışın yoluna koyarız. Çanta buradan geçmekte iken içerisinden ışın yollanır ve dedektörlerin algılanması sağlanır. Dedektörlerin uygun filtreleme işlemlerinden sonra sinyal işleme ve görüntü oluşturma teknikleriyle görüntü parçalar halinde oluşturulur. Daha sonra parçalar birleştirilerek ekrana yansıtılmaktadır.

Çantamız cihaza girdiğinde x ışınları baştan sona tarama işlemi yapar. Taranan kısımlarda ki maddenin atom ağırlığına göre dedektörlerde bir sinyal oluşur. Tarama işlemi bitince oluşan sinyallerin toplamı çantada bulunan unsurların görüntüsüdür.

 

Cihazdan Geçen Maddelerin Ekranda ki Renkleri

Bütün maddeler aynı renkte olsaydı elbette ayırt etmesi zor olurdu. Cihazdan geçen maddelerin renkleri ekranda farklı olarak gösterilir. Daha rahat ayırt edilmesi için maddelere renk kodlaması yapılmaktadır. Temelde organik ve inorganik olan maddeler birbirinden ayrıştırılıyor ve farklı renklerde ekrana yansıtılıyor. Atom numarası 18’den büyük olan ağır elementler yani inorganik maddeler (örnek olarak altın, bakır, kurşun, kalay, gümüş vs.) mavi renk ile, az yoğun maddeler yeşil renk ile, atom numarası 10’dan küçük olanlar ise (örneğin hidrojen, karbon, oksijen vs.) turuncu veya açık kahverengi ile gösteriliyor.

 

 

İnsanlarda Kullanılan El Dedektörleri ve Metal Kapılar

El dedektörleri ve metal kapı dedektörleri elektromanyetik alan prensibi ile çalışırlar. Elektromanyetik alanda metal yoğunluğuna göre bir tespit söz konusudur. Yani X-Ray cihazlarında olduğu gibi herhangi bir ışın kullanılmamaktadır. Bu nedenle insan vücuduna bir zararı yoktur.

 

 

Peki X-Ray Cihazları Zararlı mıdır?

X-Ray cihazları radyasyon yayar. Bu radyasyondan zarar görülmemesi için cihazlar kurşun kaplama ile korunmaktadır. Yani yayılan radyasyon insanların bulunduğu bölüme ulaşmıyor ve böylece zarar görmemiş oluyoruz. Fakat bu cihazların düzenli olarak kontrollerinin yapılması, kalibrasyon ve kalite kontrolünün yapılması oldukça önemlidir. X-Ray cihazlarının radyasyon yayma sınırını aşmaması için dozimetre adı verilen doz ölçer ile kontrolü sağlanır.

 

Umarım faydalı olmuştur, bir sonra ki yazımda görüşmek üzeree 😀